English-Bisaya Grammar Part 30

Asa ca ba paiugon? Muadto aco didto sa Singbahan. Na-a ba canimo quining pluma, cun cadto ba? Uala canaco quini ug cadto, apan ania canaco cari. Ca.n.u.s-a sia minabut? Naca-abut sia cahapon maingon niaron. Hain ba sia? Tua sa balay. Nacapamolong ca ba ug binisaya? Uala pa. Guipalit co ang cabayo nga guihisgutan mo canaco. Ca.n.u.s-a guipalit mo sia? Cahapon. Asa ca bu-ut magdala canaco? Icapila quita caron? Sa icacaluha-an ug usa ca adlao. Guisultihan co cadtong mga lalaqui nga guisultihan mo. Hain guisultihan mo sila? Guisultihan co sila sa dalan.

V.

Guiquita co ang mga batang diutay nga imong guihatagan sa mga libro; ug hinquit-an co upod, ang mga lalaqui nga imong guisultihan. Ang mga maquina-admanon macatuquib sa mga hata-as nga casayoran. Ang tao nga maloloy-on nalo-oy sa iyang isigcatao. Onsay bubuhaton mo? Dunay acong isulti sa mga tao. a.n.u.s-a ca ba magsulti canila? Caron gabi-i. Onsa nga oras? Sa a las ocho y media. Na-a ba canimo ang acong sinina, cun ang sinina sa acong igso-on? Ania canaco ang usa ug usa, Na-a ba canimo ang mga cintas nga bulaoan sa acong inahan? Uala canaco. Hain ba? Tua sa acong igso-on. Mahagugma ca ba muguican? Dili aco mahagugma muguican. Ngano? Cay masaquit aco.

VI.

Magsama ang cadaghan sa salapi co ug sa salapi mo. Magsama ba ang cadaghanan sa mga higala mo ug ang aco? Diriot pa ang among salapi sa ila. Quining libro diutay man, cadto labi pang diutay ug cari mao ang labing diutay sa ngatanan. Quining calo daco man, a pan cadto labi pang daco. Ang imong calo daco ba ingon sa aco? Ang acong calo daco pa dili ang ino. Ang pagsulat sa imong mga anac tagingon ba sa pagsulat namo? Ang pagsulat nila labi pa dili ang ino. Daghan pa ang salapi sa acong amahan sa bulaoan nia. Ang singsing mo dili ingon nga ma-anindut sa can Nanay. Ang imong amahan culang (less) sa quina-adman sa amahan co. Diriot pa ang acong bugas sa cape. Nagabasa ca ba sa masubsub ingon canaco? Guipatalinhog mo ba ang gui-ingon canimo sa imong igso-on? Guipatalinhog co. Ang Dios mao ang ualay ingon nga Amahan.

VII.

Ang imong pagsulti sama sa aco. Diriot pa ang ilang mga libro dili ang ilang mga dula-an. Magsama ba ang cadaghanan sa mga libro mo ug ang aco? Diriot pa ang mga libro co sa imo. Magsama ba ang cadaghanan sa mga langgam sa atong amigo ug ang sa iyang mga piso? Daghan pa ang mga langgam dili ang mga piso. May catarungan came sa pagsulti? May catarungan camo sa pagsulti, apan uala camoy catarungan sa pagputul sa acong mga cahuy. Duna bay imong tiempo sa pagbuhat? Dunay acong tiempo, apan dili aco bu-ut. Bu-ut ca ba mupalit bisan onsa? Oo, bu-ut aco mupalit usa pa ca cabayo. Magsama ba ang cadaghan sa imong papel nga ma-ayo ug ang sa papel nga dautan? Magsama ang cadaghan sa usa ug ang sa usa. Magsama ba ang cadaghan sa dugus sa atong mga silingan ug ang sa ilang asucar? Daghan pa ang ilang dugus sa ilang asucar. Magsama ba ang cadaghan sa mga sinelas sa imong mga anac ug ang sa ilang mga sinina? Diriot pa ang ilang mga sinina dili ang ilang mga sinelas. Duna aco ing ihangyo canimo.

VIII.

Quinsa ba ang Pare? Ang Pare mao ang ilis sa Dios ug mao man usab ang amahan sa mga calag. Ma-anindut ba ang mga bulac? Oo, ang mga bulac ngatanan ma-anindut man, apan ang labing ma-anidut mao ang asucena, tungud cay sia man ang maga-asuy sa pagcaulay, sa pagcacastos, sa pagcaputli, sa pagcaualay sala ug sa pagcaputong. Taga di-in ca ba? Taga Aloran man aco, ang acong guinicanan taga Cornago, ang acong magulang taga Oroquieta ug ang acong manghod taga Tagbilaran. Bu-ut mo ba ipadala usa pa ca cabayo didto sa balay sa atong amigo? Bu-ut co ipadali ug daghan pa. Duha bay imong cuhaon? Mucuha aco ug bisan usa. Onsa bay cuhaon mo? Mucuha aco ug vino. Duna bay guipacuha sa imong amahan? Oo, guipacuha nia ug vino. Quinsay guipacuha sa imong silingan? Guipacuha nia ang mananambal. Nagahubo ba sa sinina ang imong sologo-on sa pagdagcut sa calayo? Nagahubo sia sa sinina sa pagdagcut sa calayo.

IX.

a.n.u.s-a ba muguican ang imong amahan? Caron adlao. Onsang orasa? Sa a las cuatro. Asa ba sia paingon? Muadto sia sa Madrid. Mupatay ba ang carnicero ug mga vaca? Mupatay sia ug mga carnero, labon nga mupatay sia unta ug mga vaca. Guibocas mo ba ang calo sa pagsulti mo sa acong amahan? Guibocas co ang calo sa pagsulti cania. Muinom ca ba ug cape, cun cha ba, sa buntag? Muinom aco ug cape. Muinom ca ba ug cape sa buntagbuntag? Muinom aco ug cape sa buntagbuntag ug sa hapon-hapon. Onsay gui-inom sa imong amahan? Muinom man sia ug chicolate. Asa ba cutub naca-adto caniha sa buntag ang mga batanar diutay? Naca-adto sila didto cutub sa balay sa ilang ig-agao. Guicaoatan ca ba ug bisan onsa? Guicaoatan man aco sa usa ca cabayo nga ma-ayo.

X.

Macasoroy-soroy ca ba idiay! ug dili ca ba maca-adto sa Singbahan? Dili aco maca-adto sa Singbahan, cay masaquit aco. May gahum ca ba sa pag-antos niana? Ayao ca magpacama-alam, cay cabus icao ug hunahuna. Bu-ut ca ba magbuhat? Bu-ut aco magbuhat ug dili aco tugutan nila. Hain ba ang imong asaoa? Ambut. a.n.u.s-a guiquita mo sia? Naquita co sia sa a las siete sa buntag. Quinsa ba ang imong guisultihan? Nagasulti aco sa acong igso-on nga babaye. Guisultihan mo ba sia sa adlao ngatanan? Onsay calingaoan ni-ining tao? Maoy usa ca tampalasan nga nalingaolingao sa pag-inom ug sa pagsugal. Quinsa ba ang mga tao nga bag-o pa minabut? Taga Rusia man sila. Sa catapusan; miabut na ba ang imong amahan? Ang mga taong tanan muingon nga miabut na, apan uala co sia maquita. Nacadaut ba ang mananambal sa imong anac? Nacadaut man cania, cay nacaputul sa todlo nia.

XI.

Miangay ca ba sa imong sologo-on? Miangay aco ca-ayo cania, cay mahibalo sia sa ngatanan. Napauli ba ang imong igso-on guican sa Espana? Napauli na sia guican sa Espana, ug guidad-an ca nia ug usa ca cabayo nga ma-ayo. Gui-ingon ba nia ang sologo-on nga hatdan aco nia niana? Gui-ingnon sia nga ihatud nia canimo. Onsa ba sa imong paghunahuna? Ma-anindut ug ma-ayo man, sa acong pagsabut, ug magahangyo aco canimo nga ihatud mo didto sa balay sa acong igso-on, cay aron maquita nia. Onsa ba ang imong calingaoan cahapon? Naca-adto man aco didto sa balay sa acong ugangan, ug dihadiha naca-adto man aco sa sayao. Ca.n.u.s-a ba nanaog cadtong tao diha sa atabay? Nanaog sia caniha sa buntag. Nacasaca na ba sia pagusab? Dugay na usa ca oras nga minsaca sia pagusab (or) (nga nagusab sia pagsaca). Hain ba ang igso-on mo? Tua sa iyang cuarto. Bu-ut mo ba sia ingnon nga manaog sia? Bu-ut aco, apan uala pa sia mag-ilis.

XII.

Onsay guipangabuhi sa among mga guinlioatan? Ang isda ug ang mga langgam nga bihag mao ra ang ilang pagpangabuhi, cay sa adlao-adlao nanagat ug namusil man sila. Icao nagto-on sa imong leccion, ngano nga uala ton-i sa imong igso-on nga babae ang iya? Nagsoroy-soroy sia uban sa acong Inahan; busa, uala sia macato-on sa iyang leccion, apan ton-an nia ogma. a.n.u.s-a ba saoayon mo ang acong mga tema? Saoayon co cun dad-an mo aco sa mga tema sa igso-on mo. Nagahunahuna ca ba, nga nasayop ca diha nianang imong mga tema? Ambut. Cun nasayop ca, uala ca magestudio pagayo sa imong mga leccion, cay quinahanglan ang pagto-on ug ma-ayo sa mga leccion, aron dili quita ma-sayop diha sa mga tema. Mao sa guihapon; cun dili saoayon mo caron, dili aco magato-on niana hasta ogma. Quinahanglan ang dili pagcasayop diha sa mga tema; cay na-a man canimo ang ngatanan nga quinahanglan, cay aron dili ca masayop. Quinsa ba diha? Aco man. Quinsa ba canang mga tao? Ambut. Taga di-in ba sila? Taga America man sila. Ngano nga nagalingcod ca do-ol sa calayo? Matugnao ang acong camut ug ti-il, busa, nagalingcod aco sa do-ol sa calayo. Mabugnao ba ang mga camut sa imong igso-on? Dili, apan mabugnao ang iyang ti-il. Onsay guibati sa imong ig-agao? Masaquit ang iyang pa-a. Onsay saquit ni-ining babaye? Masaquit ang dila nia.

XIII.

Usa sa mga ayuda sa Camara ni Luis XIV naghangyo ni-ining Principe sa paghigda nia, nga itugyan nia unta sa daco sa mga ministro ug usa ca capolonganan (lawsuit) nia contra sa iyang ugangan, ug nagingon sa paghangyo cania: "Senor, mao ra ang imo ang pagpamolong ug usa ca polong". Ma-ayo, matod ni Luis XIV, dili man cana ang cabilinggan (which embarra.s.ses me): apan sayri aco: (tell me) cun diha ca unta sa cabutangan sa imong ugangan mahimu-ut ca unta, nga ipamolong co canang polong? Cun muanhi unta ang mga tao, quinahanglan unta ang paghatag canila bisan onsa, nga imnon nila. Gun macahimo unta sia ni-ini, bu-ut sia unta magbuhat niadto. Nagapadayeg aco guihapon, igso-on co nga hinigugma, cay nahagugma ca canaco ingon sa paghigugma co canimo; apan, caron naila co, nga nasayop aco. Nasayod aco, igso-on nga hinigugma, nga nanuyo ca canaco, cay nagsoroy-soroy aco sa ualay tingug co canimo, apan nagamatood aco canimo, nga cun masayod aco unta nga dili ca masaquit, anha-an ta icao unta; apan nangutana aco sa balay sa imong mananambal ug ma-ayo ca ba ug laoas, ug nagingon sia canaco, nga ualo na ca-adlao ang imong paghigda.

XIV.

Duna ba unta imong salapi, cun dinhi unta ang imong amahan? Duna untay acong salapi, cun dinhi sia unta. Sa pagabut se usa ca Oficial nga Frances didto sa corte sa Viena, guipangutana sia sa Emperatriz nga si Teresa, cun mito-o pa ba sia nga ang Princesa N. nga naquita nia cahapon, mao gayud ang babaye nga labing ma-anindut sa calibutan ingon sa guibantug. "Senora: mintubag ang Oficial, minto-o aco niana cahapon". Naonsa ba ang imong oyo-an? Sayran ta icao, cun naonsa ba sia: ania man dinhi ang siya nga guilingcoran nia sa masubsub. Namatay ba sia? Namatay man. Ca.n.u.s-a ba sia namatay? Dugay na, totolo ca semana. Masaquit ug daco ang acong casingcasing. Ngano nga dili ca mulingcod? Cun bu-ut ca mulingcod sa acong luyo, mulingcod aco upod; apan cun pauli ca, pauli usab aco. Bu-ut ca ba magingon canaco, cun naonsa ang igso-on mo? Bu-ut magingon canimo cun naonsa sia. Namatay ba sia? Uala sia mamatay. Naonsa ba sia? Na-adto man sia didto sa Manila. Naonsa ba ang imong mga igso-on? Dili macasuguilon canimo, cun naonsa ba sila, cay dugay na, unum ca tuig nga uala sila maquita.

XV.

Nganong guiablihan mo ang pulta: dili ba maquita mo nga ma-aso dinhi? Naquita co, apan quinahanglan ang pagabli sa ventana, dili nga (labon) ablihan unta ang pultahan. Ang ventana dili ma-abli ug ma-ayo, busa guiablihan co ang ventana. a.n.u.s-a ba sirhan mo? Sirhan co igo nga ualay aso unta. May pulus ba (ang) sa pagsulti ca-ayo? Cun bu-ut quita magto-on ug usa ca pinolongan nga dili caogalingon, may pulus sa pagsulti ca-ayo. Magsama ba ang pulus sa pagsulat ug sa pagsulti? May pulus pa sa pagsulti dili sa pagsulat, apan sa pagto-on ug usa ca pinolongan, quinahanglan ang pagsulat ug ang pagsulti. May pulus ba sa pagsulat sa ngatanan nga guipamolong? Ualay pulus. Di-in nacuha mo quining libro? Nacuha co didto sa cuarto sa imong amigos. Ma-ayo ba ang pagcuha sa mga libro nga dili caogalingon? Dili ma-ayo, nasayod aco, apan quinahanglan co cana, ug nagasalig aco nga dili manuyo ang imong higala, cay iuli cania igo co basaha.

XVI.

Quining tao nalain ca-ayo. Hain ba icao natao? Dili aco bu-ut inutug-an canimo. Cun dili icao muatubang cania, dili aco magsulti cania. Onsa-onsaon ba ang pagpamolong ni-ini? Cana dili arang ipamolong sa binisaya. Quinahanglan ang pag-anad sa mga batang diutay cutub sa pagcabata, sa pagbuhat. Anad man aco sa pagsulat. Dili aco macasangput sa binisaya, cay uala acoy batasan sa pagsulti. Ang tao usahay mucataoa, usahay muhilac. Cun mahibalo aco unta sa guibuhat mo.... Guitugutan mo ba aco sa pag-adto sa baybayon? Dili ta icao pa-adto-on didto. Dalion mo cana pagbuhat. Ngano nahigaoad si Fernando sa iyang asaoa? Si Tomas nagamahay can Fructuosa ug si Fructuosa can Tomas. Quinsa ba ang may catarungan? Silang duha ualay catarungan, cay si Tomas bu-ut mucuha sa mga dula-an ni Fructuosa ug si Fructuosa, bu-ut mucha sa mga dula-an ni Tomas.

XVII.

Asa ba cutub muadto quita? Muadto quita cutub sa Singbahan. Muadto ca ba cutub sa suba? Dili; muadto aco cutub sa Daois. Duna bay imong guicaoat usahay? Uala acoy suG.o.d mangaoat. Duna bay imong guitina? Guitina co ang acong calo. Onsay guitina mo? Maitom ang guitina co sa calo co. Guipatina mo ba ang imong calo? Verde ang guipatina co sa acong calo. Onsa nga calo ang tua sa bata? Duruha man ang iyang calo, ang usa maputi ug ang usa maitom. Asa cutub quining dalan? Didto cutub sa Baclayon Hain ba nagapuyo ang imong higala? Nagapuyo sia dinhi dapit sa dalan. Tua ba ang tanaman sa mga bulac sa imong igso-on nga babae dinhi dapit cun didto ba dapit sa cacahuyan? Tua didto dapit. Masuco ca ba unta, cun muabut unta caron nga adlaoa ang imong inahan? Malipay aco unta hino-o, (rather). Nanuyo ca ba canaco? Dili: nanuyo aco can Valeriana, nga naca-adto sa sayao sa ualay tingug canaco.

XVIII.

Ma-ayo ba ang pagyubit maingon niana (thus) sa mga taong tanan? Guiyubit co ang imong mga visti, dili aco magayubit sa inga taong tanan. Quinsay maingnan ug dagoay sa anac mo? Ualay maingnan nia ug dagoay. Dili ca ba macapahalayo nianang taoha? Dili aco macapahalayo cania, tungud cay bu-ut sia mag-apas canaco sa lugus (sa linugsa-nay). Uala ba sia mabu-ang? Tingali caha. (It may be). Onsay tuyo nia? Ambut. Quinsay tag-iya nianang pusil? Ang acong oyoan maoy tag-iya. Quinsa ba cadtong mga tao? Ang nagavisti ug maputi mao ang acong silingan, ug ang nagavisti ug maitom, mao ang anac sa mananambal nga nacatampaling sa acong silingan. Daghan man ang mga maquina-admanon didto sa Roma, dili ba mato-od?--nagotana si Milton sa usa ca tao nga taga Roma. Dili man daghan inaingon sa didto ca pa--mitubag ang taga Roma.

XIX.

Ngano nga napado-ol ca nianang mga tao? Napado-ol aco canila, cay may pulus aco canila. Cun mudayon ca pa sa pagdo-ol canila, mangita ca sa mga casamucan, cay daghanan ang ilang mga ca-aoay. Nasayod ca cun hain ba ang ma-ayong cala-ngoyan? Nasayod aco, cun hain dunay usa. Hain ba? Didto dapit sa taboc sa suba sa licod sa cacahuyan do-ol sa dalan. a.n.u.s-a ba quita mulangoy? Caron hapon cun bu-ut ca. Bu-ut ca ba muhulat canaco didto sa tungud sa pultahan sa longsod? Pa-abuton ta icao didto apan nagahangyo aco canimo nga dili ca malimot. Nasayod ca na man nga dili aco malimot (mahacalimot) sa acong mga sa-ad. Nanuyo ba canimo quining tao? Sa bu-ut co, (I think) nanuyo sia canaco, cay dili aco magaduao cania, apan dili aco mahagugma umadto didto sa ila, cay sa pagadto co, labon nga daoaton aco nia sa ma-ayong dagoay, ingon ug dautan sia ug dagoay (he looks displeased). Ngano nga mamingao ca ug dagoay? Daco nga mga calisud ang guibati co. Dili ca masuco ca-ayo, cay oonsaon ta man? Apan, Dios co! ngano naninggit ca maingon niana?

XX.

Pilay vale ni-ining panapton? Guibaligya co cana sa tagotlo ca cahate ang vara. Sa bu-ut co (it seems me) mahal ca-ayo. Bu-ut mo ba ipaquita canaco pipila ca bulus ni-ining usa ca panapton? Bu-ut aco magpaquita canimo niana. Angay ba canimo quining mapola? Dili angay canaco. Ngano nga dili angay canimo? Cay mahal ca-ayo. Nagato-on ca ba ug binisaya? Oo, nagato-on aco ug binisaya. Quinsa ba ang imong magtoto-on? Ang acong magtoto-on maoy usa ca Pare nga Recoleto Magatodlo ba sia usab ug Iningles? Oo, nagatodlo sia ug Iningles sa mga Filipino, ug quinachila sa iyang mga amigos sa America Bu-ut aco macaila cania, busa, nagahangyo aco canimo nga ihatud mo aco didto sa ila Bu-ut aco unta masayod ngano cay dili aco mahibalo magsulti ug ma-ayo ingon canimo? Ingnon ta; icao magsulti ug ma-ayo ingon canaco, cun dili ca unta mahadlucon; apan, cun nagto-on ca unta ug ma-ayo sa imong mga leccion, dili ca unta mahadluc magsulti, tungud cay sa pagpamolong ug ma-ayo, quinahanglan ang pagcasayod, ug quinaiya man sa tao nga dili mahibalo ug ma-ayo sa guito-on nia, nga mahadlucon sia unta; cun nasayod ca pa unta nga dili ca masayop, dili ca unta mahadlucon.

XXI.

Onsa nga saquit ang guicamatyan sa imong igso-on? Ang hilanat maoy guicamatyan nia. Comusta ang imong igso-son? Ang acong igso-on uala nay quinabuhi, dugay na usa ca semana nga namatay. Ma-ayo man sia ca-ayo ug laoas sa tuig nga miagui sa didto pa aco sa Tagbilaran Onsay iyang guicamatyan? Ang buti (small pox) maoy namatyan nia. Comusta ang inahan sa imong amigos? Dili man ma-ayo, guihilantan sia cahapon sa usa ca adlao (niadtong usa ca adlao) ug caniha sa buntag guibalican sia sa hilanat (the fever has returned). Guisaolo ba (learn by heart) sa imong mga tinon-an ang mga tema? Onahon nila ang pag-guisi, dili ang pagsaolo (They will rather tear them than learn by heart). Ngano nga nagahilac ang inahan sa atong sologo-on? Minhilac sia, tungud cay ang Pare nga atong amigos, nga nagalimos cania, namatay dugay na upat ca adlao. Onsay guicamatyan nia? Ang pagcatigulang (quinatigulang) maoy guicamatyan nia. Mutabang ca ba canaco sa pagbuhat, cun muadto quita sa Panglao? Tabangan ta icao sa pagbuhat, cun mutabang ca canaco pa pagpangita sa quinabuhi. Onsa ba quining mga ocban sa paghunahua sa imong igso-on? Ma-ayo man ca-ayo sa iyang pagsabut (she likes them very well) apan matolotam-is (matam-istam-is, matod nia. Bu-ut ca ba maniodto dinhi? Bu-ut aco maniodto dinhi, cun guiandam mo ug ma-ayong can-on.

XXII.

Nacaila ca ba sa mga cabayo? Nacaila man aco. Bu-ut mo ba aco palitan ug usa? Cun bu-ut ca muhatag canaco ug salapi, palitan ta icao ug duruha. Nacaila ba canang tao sa mga panapton? Dili sia macaila ca-ayo. Onsa-onsaon mo ba pagpatigayon? Bu-ut aco magpaquita canimo cun onsa-onsaon co pagpatigayon. Onsa may bubuhaton co cay aron mahimbaloan co ang leccion, nga ipangutana nia ugma canaco? Ibutang mo sa limpio ang imong mga tema, buhaton mo ug totolo, ug magestudio ca sa leccion nga sumunud (next lesson). Onsa-onsaon ba sa imong igso-on ang pagtoon ug binisaya sa ualay diccionario? Naga ayom-ayom sia lamang (he manages it) sa dacong cacugui. Naquita mo na ba ang acong anac? Uala co pa sia maquita. Comusta ba sia? Ma-ayo sia ca-ayo, dili ca macaila cania, cay mintobo sia ca-ayo (he has grown very tall) sa didiot nga tiempo (in a short time) Onsa ba caron ang tiempo? Mainit man ca-ayo. Dugay na ba nga uala mag-olan? Dili: ug sa bu-ut co (I believe) may onus quita caron adlaoa. Tingali caha. Mahangin na, nagadalogdog; nadungug mo ba? Oo, nadungug co apan halayo pa ca-ayo ang onus. Dili man halayo ingon sa imong paghunahuna. Naquita mo ba nga nagaquilat Dios co! Pagcabascug sa olan! Cun musulud quita sa bisan di-in, magasalipod quita sa onus.

XXIII.

Sa didto aco sa longsod sa usa ca adlao, nadaoat co ug usa ca sulat sa imong magtoto-on, nga igamahay ca-ayo nia canimo. Ayao paghilac adto ca caron sa imong cuarto, magto-on ca sa imong leccion, ug magma-ayo ca; cun dili, dili ca maniodto caron nga adlaoa. Magama-ayo aco gayud, amahan co nga hinigugma, nga muangay ca nga to-od canaco. Onsa may atong buhaton cay aron mapaladan quita? Higugmaon ug bubuhaton nino ang ma-ayong buhat, ug mapaladan camo dinhi sa yuta ug sa lain nga quinabuhi. Cay bu-ut quita mapaladan, bubuhatan ta sa ma-ayo ang mga pobres ug caloyan ta ang mga tao nga nalisdan. Sugton ta ang atong mga magtoto-on, ug dili quita magpacasaquit canila sa guihapon. Onsa ba ang batasan sa acong anac canimo? Ma-ayo man ang batasan nia canaco, cay ma-ayo ang iyang batasan sa mga taong tanan, Ang iyang amahan nag-ngon cania sa masubsub: ang batasan sa uban dili man cun dili usa ca aningal sa atong batasan; cun ma-ayo ang atong batasan canila, dili atong pa-abuton ang batasan nila nga maayo canato.

XXIV.